خبر درگذشت این هنرمند مثل اخبار درگذشت دیگر هنرمندان، شوکه کننده بود. البته برای پسیانی از همان‌روزی که مراسم نکوداشت او همزمان با روز تولدش در خانه هنرمندان برگزار شد و عکس و فیلم‌های این هنرمند منتشر شد، نگران شدیم. تصویر تازه او برای ما ناآشنا بود؛ چهره‌ای تکیده و لاغر از هنرمندی پرکار که مخاطب عادت داشت یا او را روی صحنه تئاتر ببیند یا روی پرده سینما یا در قاب تلویزیون.
در همان مراسم گفته شد آتیلا پسیانی مدتی است با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می‌کند و علت این تغییر و تکیدگی همین مبارزه او و پیروزی بر بیماری است.
هنرمندی تمام وقت
آتیلا پسیانی از آن چهره‌هایی بود که هر کسی احساس می‌کرد زمان برای او به گونه‌ای دیگر رقم خورده است و شاید هر روزشان بیش از 24 ساعت باشد. اهالی هنر و مردم علاقه‌مند به او تجربه‌هایش را در سینما، تلویزیون، تئاتر، کارگاه های آموزشی تئاتر و بازیگری و حتی در نگارخانه های هنرهای تجسمی دنبال می‌کردند.
عمده شخصیت هنری او به واسطه تئاتر و گونه تئاتر تجربی رقم خورده بود و در سینما و تلویزیون بیشتر انتخاب شده بود، اما در حوزه تئاتر همواره انتخاب کرده و بر دیدگاه هایش پافشاری می‌کرد.
آتیلا از همان کودکی شاهد نقش آفرینی‌های مادرش؛ جمیله شیخی در تئاتر و سینما بود. مادرش دوست داشت، حقوق بخواند اما او که از همان ابتدا در هوای هنر نفس کشیده بود، راه مادر را ادامه داد. در خصوص ورودش به بازیگری در برنامه «دورهمی» به مهران مدیری گفته بود: «ورود من به دنیای نمایش و تصویر بسیار تصادفی بود. 10 ساله بودم که با مادرم به تمرین یک تئاتر رفتم. بازیگر این نمایش پسری 10 ساله بود که یک‌روزِ تمرین به خاطر بیماری نیامد و من به جای او تمرین کردم و از همان زمان بر صحنه ماندگار شدم.»
بزرگ شدن در هوا و اتمسفر هنر و بازیگری باعث شد آتیلا در سنین جوانی و بزرگسالی به یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های بازیگری و کارگردانی تئاتر ایران تبدیل شود. پسیانی که تجربه حضور و فعالیت در کارگاه نمایش و همکاری با آربی آوانسیان را داشت، گروه تئاتر «بازی» را به عنوان یکی از تأثیرگذاترین گروه‌های حرفه‌ای تئاتر ایران تشکیل داد که این گروه تاکنون به فعالیت خود ادامه داده است. او در بسیاری از نمایش‌ها هم کارگردان بود و هم بازیگر. نمایش‌های «گنک خواب دیده»، «باغ آلبالو»، «عرق خورشید، اشک ماه»، «پرفسوربوبوس»، «کشتی شیطان»، «متابولیک»، «نجوای خاک»، «کالیگولا شاعر خشونت»، «بحرالغرایب»، «بازی در گالری»، «بسه دیگه خفه شو»، «قهوه قجری»، «در دل با سگ»، رستاخیز»، «تبار خون»، «برف سبز» از جمله این آثار بود.
همکاری با کارگردان‌های بزرگ
پسیانی به عنوان بازیگر در عرصه تصویر هم جایگاه خاصی دارد و نقش‌آفرینی‌هایی به یادماندنی از خود به جای گذاشت.
«کشتی آنجلیکا»، «دو فیلم با یک بلیت»، «مسافران»، «خاکستر سبز»، «هیوا»، «گاوخونی»، «آب و آتش»، «شام آخر»، «فرزند صبح»، «پاداش سکوت»، «آتش بس»، «مجردها»، «کما»، «یک عاشقانه ساده»، «پل چوبی»، «زندگی خصوصی»، «نازنین»، «نیمه شب اتفاق افتاد»، «نگار»، «کارگر ساده نیازمندیم»، «جاده قدیم»، «سرخ پوست»، و «سیاه باز» تنها تعداد اندکی از فیلم‌های سینمایی او هستند که در همکاری با بسیاری از فیلمسازان مطرح سینمای ایران از جمله بهرام بیضایی، ابراهیم حاتمی کیا، رسول ملاقلی‌پور، محمد بزرگ‌نیا، فریدون جیرانی، کمال تبریزی و مانی حقیقی ساخته شده است.
در تلویزیون سریال «برف بی‌صدا می‌بارد» پوریا آذربایجانی از جمله آخرین تجربه‌های بازیگری آتیلا پسیانی بود. در کنار آنها به مجموعه‌های ماندگار دیگری همچون «محله برو بیا»، «محله بهداشت»، «اولین شب آرامش»، «زیر تیغ»، «مدینه»، «رستگاران»، «پرده نشین»، «زیر پای مادر»، «گل‌های گرمسیری»، «دیوار» و «مرضیه» می‌توان اشاره کرد.
آخرین حضور این هنرمند در سریال «بی‌گناه» مهران احمدی در شبکه نمایش خانگی بود.
نکاتی درباره بازیگری
چند نکته در بازی آتیلا پسیانی وجود داشت که ذکر آنها خالی از لطف نخواهد بود.
اول: آتیلا پسیانی در زمینه تئاتر و علی الخصوص تئاترهای تجربی یک صف شکن به تمام معنا بود و در این رشته یکی از اولین کارگردان‌هایی بود که فرم‌های مختلف تئاتری را تجربه کرد و همیشه گروهی از جوانان را دور خود داشت که با همراهی آنها قدم در راه جدید بگذارند. بی جهت نیست که به او لقب «پدر تئاتر تجربی ایران» را داده‌اند. او در گفتگویی به این مساله اشاره کرده بود و گفته بود: «در حوزه کار، هنر تجربی را دوست دارم. کشف و شهود است که یک شخص را هنرمند می کند و به دلیل انتقال این حس، مخاطب دوست دارد که با بازیگر همبازی شود و این حس بسیار خوبی است.»
دوم: آتیلا پسیانی تجربه و همکاری با کارگردانان مختلف از طیف‌های مختلف را داشت. اگر به کارنامه کاری و هنری او نگاهی بیندازیم، می‌بینیم او با کارگردان‌های زیادی کار کرده و تلاش کرده در همه آثارش نقش‌های به یاد ماندنی از خود به جا بگذارد.
سوم: سطح بازی او در هیچ‌کدام از فیلم‌هایش چندان فراز و فرودی نداشت، او همواره یک سطح استانداردی از نقش را مجسم می‌ساخت و به بازیگری او نمی‌شد چندان نقدی وارد ساخت.
چهارم: حجم زیاد فعالیت‌های او در هر سه رشته تئاتر، سینما و تلویزیون است، او بیش از 40 تئاتر، 75 فیلم سینمایی و بیش از 70 یا 80 برنامه تلویزیونی، سریال و ... را در کارنامه دارد.پسیانی، مردی تمام وقت بود که هیچ گاه بیکار ننشست و همواره مشغول به کار بود. البته او در زمینه ساخت مجسمه و اشکال حجمی هم فعالیت داشت و چندین نمایشگاه از آثارش برگزار کرد.
آتیلا پسیانی طی چند هفته اخیر برای سفر شخصی به فرانسه سفر کرده بود که به دلیل عوارض بیماری سرطان مجبور شده بود در بیمارستانی در آنجا بستری شود و همان جا درگذشت.
نظر شما